ادامه تصویر رستاخیز در قرآن
دوزخ
دوزخ، جایگاه کافران و منافقاتى است که هیچ نور ایمانى در دلهایشان وجود ندارد1، و گنجایش آن، چنان است که پس از در برگرفتن همه تبهکاران، باز هم«هل من مزید»مى‌گویند2! سراسر آتش است و آتش، عذاب است و عذاب!!
شعله هاى آتش از هر سو زبانه مى‌کشد و صداى گوش خراش و خشم آلود آنها بر وحشت و اضطراب مى‌افزاید3، قیافه ها عبوس و درهم کشیده و سیاه و زشت و چروکیده است4 و حتّى در چهره فرشتگان دوزخیان هم اثرى از مهر و عطوفت و نرمى دیده نمى‌شود5.
دوزخیان با غل و زنجیر و بندهاى آهنین، بسته شده اند6 و آتش، سراپاى آنان را فراگرفته5، و خودشان آتش گیره آنند7. در فضاى دوزخ جز آه و ناله و ضجّه و فریاد دوزخیان و نهیب دوزخیان، صدایى به گوش نمى‌رسد8. بر سر و روى تبهکاران، آب جوشان مى‌ریزند که اندرون آنان را نیز ذوب مى‌کند9، و هر گاه از فرط عطش و التهاب، درخواست آب کنند، آب داغ و آلوده و گندیده‌اى به آنان داده مى‌شود که آن را با حرص و ولع مى‌نوشند10، و غذایشان از درخت «زقّوم» است که از آتش مى‌روید و خوردن آن بر سوزش اندرونشان مى‌افزاید11، و لباسشان از ماده سیاه و چسبنده‌اى است که خود، موجب عذابشان مى‌گردد12 و همنشینان شیاطین و جنّیان گنهکارند که آرزوى دورى از آنان را مى‌کنند13، و نسبت به یکدیگر نیز لعن و نفرین مى‌فرستند14.
همین که بخواهند زبان عذرخواهى به درگاه الهى گشایند فرمان دورباش و ساکت باش، خاموششان مى‌کند15 پس به دوزخبانان پناه مى‌برند که شما از خدا بخواهید که اندکى از عذاب ما بکاهد، پاسخ مى‌شنوند: مگر خداى متعال، پیامبرانش را مبعوث نفرمود و حجت را بر شما تمام نکرد؟16
بار دیگر، درخواست مرگ مى‌کنند و جواب مى‌شنوند که شما براى همیشه در دوزخ خواهید ماند17. و با اینکه مرگ از هر سوى برایشان مى‌بارد نمى‌میرند18 و هر چه پوست بدنشان بسوزد بار دیگر پوست نو مى‌روید و عذابشان ادامه مى‌یابد19.
از بهشتیان درخواست اندکى آب و خوراک مى‌کنند و پاسخ مى‌شنوند که خداى متعال نعمتهاى بهشتى را بر شما حرام کرده است20. و بهشتیان از آنان مى‌پرسند: چه چیز موجب بدبختى شما شد و به دوزختان کشاند؟ مى‌گویند: ما اهل نماز و عبادت خدا نبودیم و به مستمندان کمک نمى‌کردیم و با تبهکاران همسو مى‌شدیم و روز قیامت را تکذیب مى‌کردیم21.
آنگاه به ستیز با یکدیگر مى‌پردازند22، گمراه شدگان به گمراه کنندگان مى‌گویند: این شما بودید که ما را گمراه کردید، آنان پاسخ مى‌دهند: شما به دلخواه از ما پیروى کردید23.
زیردستان به زبردستان مى‌گویند: این شما بودید که ما را به این بدبختى کشاندید، آنان پاسخ مى‌دهند: مگر ما به زور، شما را از راه راست بازداشتیم؟24
سرانجام، به شیطان مى‌گویند: این تو بودى که موجب گمراهى ما شدى، و او پاسخ مى‌دهد: خدا به شما وعده راستین داد و نپذیرفتید، و من وعده دروغ دادم پذیرفتید، پس به جاى سرزنش من، خویشتن را سرزنش کنید، و امروز هیچ کدام نمى‌توانیم به فریاد دیگرى برسیم25. و بدین سان، چاره‌اى جز تن دادن به کیفر کفر و نافرمانى خودشان نمى‌بینند و جاودانه در عذاب مى‌مانند26.
ان شاءالله که از اهل دوزخ نباشیم.
