مناظره زیبای امام صادق با ابوحنیفه
مناظره امام صادق (ع) با ابوحنیفه
در مورد فتوا دادن ابوحنیفه بر اساس قیاس:
روزی ابوحنیفه برای ملاقات با امام صادق به خانه امام
آمد، اجازه ملاقات خواست ولی امـام اجازه ندادند.
ابوحنیفه می گوید: دَمِ در، مقداری توقف کردم تا اینکه
عده‌ای از مردم کوفه آمدند، اجازه ملاقات خواستند
حضرت به آن اجازه داد. من هم با آنها داخل خانه
شدم وقتی به حضورش رسـیدم گفتم: شایسته است،
که شـما نماینده‌ای به کوفه بفرستید مردم آن سامان را
از ناسزا گفتن به اصحاب حضرت محمد (ص) نهی
کنید. بیش از ده هزار نفر در این شـهر به یاران پیامبر
ناسزا می گویند.
امام فرمود: مردم از من نمی پذیرند.
ابوحنیفه: چگونه ممکن است سخن شـما را نپذیرند در
صورتی که شـما فرزند پیامبر خدا هستید؟
امام می فرماید: تو خودت یکی از همانها هستی که
گـوش به حرف مـن نمی دهی! مگر بدون اجازه من
داخـل خانه نشدی؟ بدون اینکه بگویم ننشستی؟ بی
اجازه شروع به سخن گفتن ننمودی؟
آنگاه امام در ادامه فرمود: شنیدیم که تو بر اساس
قیاس فتوا می‌دهی؟
ابوحنیفه گفت: آری.
امـام فرمودند: وای بر تـو اولین کسی کـه براساس
قیاس نظر داد شـیطان بود. وقتی که خداوند به او
دستور داد که به آدم سجده کند، گفت: من سجده نمی
کنم، زیرا که من را از آتش آفریدی و انسان را از خاک.
و آتش گرامی تر از خاک است.
سپس امام برای اثبات بطلان قیاس مـواردی از قوانین
اسلام را که بر مخالف این اصل می‌باشد ذکر کرد و
فرمود: به نظر تو کشتن کسی به ناحق مهمتر است یا
زنا؟
ادامه مطلب:
ابوحنیفه گفت: کشتن کسی به ناحق.
امـام: بنابراین اگر عمـل کردن به قیاس صحیح باشد،
پس چرا برای اثبات قتل، دو شاهد کافیست ولی برای
ثابت نمودن زنا چهار شاهد لازم است؟ آیا ایـن قانون
اسلام با قیاس سازگار است؟
ابوحنیفه: نه.
امام: بول کثیف تر است یا منی؟
ابوحنیفه: بول .
امام: پس چرا خداوند در مورد اول مردم را به وضو
گرفتـن امر کرده، ولی در مورد دوم، دستور غسل کردن
صادر فرمـوده؟ آیا این حکم با قیاس سازگار است؟
ابوحنیفه: نه!
امام: نماز مهمتر است یا روزه؟
ابوحنیفه: نماز
امام: پس چرا بر زن حائض قضای روزه واجب است
ولی قضای نماز واجب نیست؟ آیا این حکم با قیاس
سازگار است؟
ابوحنیفه: نه.
امام: آیا زن ضعیف‌تر است یا مرد؟
ابوحنیفه: زن.
امام: پس چرا ارث مرد دو برابر ارث زن است؟ آیا این
حکم با قیاس سازگار است؟
ابوحنیفه: نه.
امام فرمود: شنیده ام که آیەی (۸) سورەی تکاثر «ثمَّ
لتُسئَلُنَّ یومئذٍ عنَ النَّعیم؛ در روز قیامت به طور حتم از
نعمت‌ها سؤال می‌شوید» را چنین تفسیر می‌کنی که:
خداوند مردم را از غذاهای لذیذ و آب‌های خنک که در
فصل تابستان می خورند، مؤاخذه و بازخواست می
کند.
ابوحنیفه گفت: درست است من این آیه را این طور
تفسیر کرده ام
امام فرمود: اگر مردی تـو را به خانه‌اش دعوت کند و
با غذای لذیذ و آب خنکی از تو پذیرایی کند و بعد برای
این پذیرایی بر تو منت بگذارد. دربارەی چنین کسی
چگونه قضاوت می کنی؟
ابوحنیفه گفت: می گویم آدم بخیلی است.
امام فرمود: آیا خداوند بخیل است تا اینکه در روز
قیامت در مورد غذاهایی که به ما داده ، ما را
بازخواست کند؟
ابوحنیفه گفت: پس مقصود از نعمت هایی که قرآن
می گوید انسان مؤاخذه میشود چیست؟
امام فرمود: مقصود، نعمتِ دوستیِ ما خاندان رسالت
و اهل بیت است.
منبع: بحارالانوار- ط مؤسسه الوفاء- نویسنده علامه مجلسی- جلد:10- صفحه 220
# قیاس # بطلان قیاس # مناظره امام صادق با ابوحنیفه # فتوا بر اساس قیاس # اجازه ملاقات از امام صادق # خانه دوست #
# أللّهُمَّ صَلِّ عَلی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ عَجِّلْ فَرَجَهُم #
یاعلی